Và đó cũng là cảm thức chung của nhiều người, khi một sớm mai thức dậy, họ chợt thấy mình chưa bao giờ... nhìn kỹ mẹ.
Khi nhìn mẹ, khi nói chuyện với mẹ, ta thường lo nghĩ tới nhiều chuyện khác, và dĩ nhiên, trong tâm trí ta lúc ấy không có chỗ cho mẹ. Mẹ cũng nhìn con nhưng lại chỉ thấy những nỗi lo về sinh kế, nỗi lo về sự sắp đặt tương lai cho con.
Lúc nhỏ, ta mãi nghĩ tới việc chơi đùa với chúng bạn. Nói chuyện với bạn hằng giờ, nhưng nói chuyện với mẹ thì chỉ vài phút. Chơi với bạn từ ngày này sang ngày khác, nhưng giúp đỡ mẹ thì chẳng bao nhiêu.
Cho con đi chơi, mẹ phải đứng góc phố lo lắng chờ đón con về. Bỏ cả công việc, mẹ phải làm tài xế xe ôm chở con đi học từ chỗ này sang chỗ khác. Sợ con trốn học, mẹ phải đứng xa xa chờ cho giờ học bắt đầu mới rời khỏi trường. Lúc nào mẹ cũng nghĩ, cũng mong chờ con khôn lớn để bớt lo.
Nhưng đến khi con lớn thêm một chút mẹ lại càng lo nhiều hơn. Nhà nghèo cũng phải chạy ngược chạy xuôi để sắm sửa cho con không thua kém chúng bạn. Nếu không thì sợ con buồn, giận dỗi, oán trách. Có những gia đình, tuy kinh tế khá giả, nhưng người mẹ lại phải tiêu hết thời gian vào việc kiếm tiền, thế là cũng bị con giận dỗi, vì không có thì giờ dành cho con. Lại có những người mẹ, tuy có chút thời gian, nhưng phải hy sinh những thú vui để có thì giờ dành cho con cái. Nếu không thì con sẽ tiêu hết thì giờ bằng cách chơi với bạn xấu, thử hút heroin, lang thang ở các vũ trường, đua xe… và nhiều thứ khác, để rồi khiến mẹ càng thêm đau lòng.
Vì muốn con có sự nghiệp trong đời nên mẹ khuyến khích con đi học, đi làm ở xa, tận bên kia trời tây. Đến khi con lập được sự nghiệp, mẹ lại khuyến khích con sống luôn ở đó với vợ con. Vậy là đến ngày mẹ nhắm mắt xuôi tay, người con ấy cũng không kịp về gặp mẹ lần cuối. Thật là: "mẹ không có thì giờ nhìn kỹ con. Và con không có thì giờ nhìn kỹ mẹ" (Thiền sư Nhất Hạnh).
Vậy thì bạn hãy nhìn và thấy được nỗi lòng của mẹ trước khi mọi sự muộn màng. Trước kia ta nhìn mẹ nhưng lại chú tâm vào việc khác ngoài đời. Nay thì khi làm việc khác ngoài đời ta hãy để một góc nhìn về mẹ. Không phải chỉ nhìn và thấy trong mùa Vu lan. Khi bạn đang uống cà phê, tán gẫu với bạn bè nhiều điều phù phiếm, hay lúc bạn đang ở trời tây mà chợt nghĩ tới mẹ, bạn hãy gọi điện thoại về cho mẹ.
"Có việc gì không con?” - mẹ hỏi, "dạ không, con chỉ muốn được nói chuyện với mẹ thôi" - bạn đáp, chẳng cần một lý do gì. Mà thực không cần một lý do gì, vì biết bao nhiêu điều bạn nói với người khác đâu cần phải “có việc gì”. Nếu bạn đang đi ngoài đường mà chợt nghĩ đến mẹ, thì bạn có thể đảo qua thăm nhà một chút, chẳng cần một lý do gì. Mà thực không cần một lý do gì, vì bạn đã đến viếng nhà của nhiều người mà chẳng cần phải "có việc gì".
Nếu bạn có thể nói câu:"con thương mẹ" như Thiền sư Nhất Hạnh chỉ bảo thì thật là hay. Nếu bạn không thể nói được như thế, bạn chỉ cần nói:"con muốn thăm mẹ một chút", không cần lý do gì. Mà thật không cần một lý do gì, vì việc mà bạn đang làm ấy chính là sự trùng phùng của hai điều: mẹ nhìn thấy con và con nhìn thấy mẹ.
Tạp chí Văn hóa Phật giáo
